فرابورس چیست؟ دریافت کد فرابورس – تفاوت بورس با فرابورس
فرابورس
فرابورس دومین بازار سرمایه ایران ( به انگلیسی: Over the Counter Market (به اختصار OTC) ) در ابتدای آبانماه سال ۱۳۸۷ با مجوز شورای عالی بورس شکل گرفت .
در تعریف جهانی فرابورس می توان گفت که سهام شرکتهایی که شفافیت کافی یا وضعیت سودآوری مناسب ندارند به صورت توافقی میان خریدار و فروشنده معامله میشوند.
فرابورس به عنوان یکی از ارکان بازار سرمایه کشور، ابزارهای تامین مالی متنوعی را برای بنگاه های اقتصادی فراهم آورده و بر اساس شرایط فعالیت هر بنگاه، گزینه های مناسبی را به منظور بهره مندی حداکثری از مزایای بازار سرمایه پیشنهاد می کند.
وجود فرابورس موجب یکپارچه شدن و هدایت قسمتی از بازار سرمایه که زمینه ورود به بورس اوراق بهادار را ندارند یا میخواهند سریعتر به بازار ورود پیدا کنند، شده است. راحتتر بودن شرایط پذیرش در این بازار سبب شده دوره زمانی پذیرش شرکتها کاهش یابد.
قابل ذکر است که سازمان بورس اوراق بهادار به عنوان نهاد ناظر بر فعالیتهای مالی و عملیاتی شرکتهای بورس، فرابورس و بورس کالا نظارت کامل دارد.
مهمترین وظیفه فرابورس، سازماندهی آن بخش از شرکتهای متمایل به حضور در بازار سرمایه است که هنوز شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را ندارند. سطح نظارت در فرابورس، کمتر از بورس است و از نظر گزارشگیری، در طول یک سال مالی، شرکتهای بورس ملزم به انتشار تعداد بیشتری گزارش هستند و به همین دلیل شفافیت بیشتری دارند.
همین امر سبب میشود ریسک سرمایهگذاری در فرابورس بیشتر از بورس باشد.


انواع بازارها در فرابورس ایران
معاملات در فرابورس بسته به نوع معاملات در بازار اول ، دوم ، سوم و چهارم انجام می شوند که در ادامه به شرح کامل این بازار ها می پردازیم.
بازار اول فرابورس
در بازار اول فرابورس علاوه بر سهام شرکتها ، واحدهای صندوق های سرمایه گذاری بانام هم پذیرش و معامله می شوند. همچنین نوسان سهام شرکتها و اوراق پذیرفته شده در بازار اول فرابورس ۵ درصد بدون حجم مبنا پیش بینی شده است . در این بازار سهام شرکتهایی معامله می شوند که آخرین سرمایۀ ثبت شدۀ آن حداقل ده میلیارد ریال و یکسال از زمان بهره برداری آن گذشته و زیان انباشته نداشته باشد.
واحدهای سرمایهگذاری صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله و واحدهای سرمایهگذاری صندوقهای زمین و ساختمان که نزد سازمان بورس ثبت شده اند به شرطی امکان معامله را دارند، که حداقل سرمایه صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله۵۰ میلیارد ریال و حداقل سرمایه صندوقهای زمین ومسکن ۲۰۰ میلیارد ریال و با نام باشند.
بازار دوم فرابورس
در این بازار ، صرفا سهام شرکتهای سهام عام پذیرفته می شوند. در این بازار سهام شرکتهای زیانده، تازه تاسیس، شرکتهای سهامی خاص که قصد اجرای افزایش سرمایه و تبدیل به سهامی عام را دارند و شرکتهای کوچک پذیرفته شده مورد مبادله قرار می گیرند .
در بازار دوم سهام شرکتهایی معامله می شوند که آخرین سرمایۀ ثبت شدۀ آن حداقل یک میلیارد ریال ومشمول مادۀ ۱۴۱ لایحۀ قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت نباشد.
بازار سوم فرابورس (بازار عرضه)
بازار عرضه محلی ایمن، شفاف و سودمند برای انجام معاملات عمده اوراق بهاداری است که امکان یا شرایط پذیرش در فرابورس را ندارد. انجام پذیره نویسی انواع اوراق بهادار از جمله شرکتهای سهامی عام در شرف تاسیس، دیگر ویژگی مهم بازار عرضه به حساب می آید. انجام عرضه در این بازار مستلزم گذارندن فرایند پذیرش نبوده و با انجام تشریفات اداری در فرابورس، امکان پذیر است.
در بازار عرضه فرا بورس بلوکهای سهام شرکتهای سهامی (عام، خاص، تعاونی و …) ،حقتقدم خرید سهام شرکتهای سهامی عام،سهام ناشی از افزایش سرمایۀ شرکتهای سهامی عام، پذیره نویسی سهام و اوراق مشارکت،پذیره نویسی گواهی سپرده سرمایه گذاری بانک ها، املاک و مستغلات ،امتیازبهره برداری وحق ثبت اختراعات در قالب سهام شرکتهای سهامی خاص می تواند مورد معامله قرار بگیرد.
بازار چهارم فرابورس ( اوراق مشارکت)
انواع اوراق با درآمد تضمین شده از جمله اوراق مشارکت، گواهی سپرده بانکی و …که در زمان پذیرش حداقل سه ماه تا سر رسید آنها باقی مانده باشد قابل پذیرش در این بازار بوده به شرطی که بعد از پذیرش، معاملات دست دوم آنها منحصرا از طریق فرابورس انجام شود.
امکان صدور اوراق مشارکت شرکتی و اوراق مشارکت قابل تعویض سهام از جمله اوراق بهادار قابل معامله در بازار اوراق مشارکت محسوب می شوندکه درکنار اوراق مشارکت رهنی، اوراق مشارکت اجاره، صکوک وگواهی سپرده بانکی سرمایه گذاری عام وخاص در بازار چهارم امکان معامله را دارند.
مزایای پذیرش شرکتها در فرابورس
سهولت پذیرش
پذیرش و درج شرکتهای سهامی عام در فرابورس ایران نسبت به بورس شرایط کمتری نیاز دارد و این باعث شده تا دوره زمانی پذیرش شرکتها به کمتر از یک ماه کاهش پیدا کند.
تأمین مالی
شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس این امکان را دارند تا از طریق فروش سهام خــود از مزایای تأمین مالی ارزان قیمت از طریق بازار سرمایه بهره ببرند. علاوه بر این امکان تأمین مالی از محل جذب سرمایهگذاران جدید و افزایش سرمایه را نیز دارا هستند.
معافیت مالیاتی
شرکتهای پذیرفته شده در بازار فرابورس ایران از مزایای مالیاتی قابل توجهی برخوردار هستند. به این صورت که شرکتهایی که اقدام به عرضه سهام در فرابورس میکنند (به غیر از شرکتهای حاضر در بازار پایه) امکان برخورداری از معافیت مالیاتی تا ۱۰ درصد درآمد خود را دارا هستند.
وثیقهگذاری سهام
سهامداران شرکتهای پذیرش شده در بازار فرابورس میتوانند از طریق وثیقهگذاری سهام شرکت خود، برای اخذ تسهیلات اقدام کنند. چراکه شبکه بانکی، سهام شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس ایران را بهعنوان دارایی قابل قبول جهت وثیقهگذاری برای دریافت تسهیلات بانکی بــه رسمیت میشناسد.
امکان انتشار اوراق بهادار در بازار ابزارهای نوین مالی
شرکتهای پذیرش شده در فرابورس میتوانند با ارائه مدارک لازم به سازمان بورس و اوراق بهادار منابع مالی طرحهای موردنظر را (حداکثر تا ۶۰ درصد سرمایهگذاری در طرح پروژه موضوع اوراق مشارکت) از طریق انتشار اوراق تأمین کنند.
امکان خروج از فرابورس
اگر شرکتی تصمیم بگیرد به هر دلیلی از فرابورس خارج شود، در دستورالعمل پذیرش برای این موضوع راهحلی در نظر گرفته شده است که با گذراندن فرآیند مشخصی امکان خروج از این بازار و حتی تبدیل شرکت به شرکت سهامی خاص بهسادگی امکانپذیر خواهد بود. ضمن اینکه شرکتهای حاضر در فرابورس ایران میتوانند بسیار راحتتر به بازارهای دیگر انتقال پیدا کنند.
نبود حجم مبنا
سهام مورد مبادله در بازارهای فرابورس ایران به دلیل نبود حجم مبنا با معاملات روانتر و نقد شوندگی بالاتری روبهرو هستند و عرضه و تقاضا برای این سهام به سرعت متعادل شده و معمولا صف خرید و فروش آنها برای مدت زیادی ادامه نمییابد.
در نظر داشته باشید که سهام شرکتهای فرابورسی و بورسی با یک کد معاملاتی قابل خرید و فروش هستند. شما میتوانید برای شروع انجام معامله، این کد را از کارگزاریهای رسمی دریافت کنید.


تفاوت بازار بورس و بازار فرابورس
تقسیمبندی بازار
بازار بورس بهطور کلی به دو بازار اول و دوم تقسیم میشود. عملکرد این دو بازار به هم مرتبط است. به این صورت که اگر شرکتی در بازار اول عملکرد قابل قبولی نداشته باشد به بازار دوم منتقل خواهد شد و در مقابل اگر شرکتی در بازار دوم به خوبی عمل کند به بازار اول منتقل خواهد شد.
ضمن اینکه اگر شرکتی در بازار دوم چندان رضایت بخش عمل نکند از بازار اخراج میشود. بازار فرابورس ایران دارای ۵ بازار، اول، دوم، سوم، ابزارهای نوین مالی و پایه است. بنابراین اولین تفاوت بورس و فرابورس در تقسیمبندی و تعداد این دو بازار است.
فرایند پذیرش در بازار بورس و فرابورس
شرایط پذیرش سهام در بازار بورس کمی دشوار است، بازار فرابورس با شرایط سادهتر تشکیل شده تا شرکتهای کوچک هم بتوانند سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کنند.
در جدول زیر میتوانید تفاوت بورس و فرابورس را در خصوص شرایط پذیرش به خوبی مشاهده کنید:
شرایط پذیرش | بازار بورس | بازار فرابورس | |||
تابلو اصلی بازار اول | تابلو فرعی بازار اول | بازار دوم | بازار اول | بازار دوم | |
حداقل سرمایه ثبت شده شرکت | ۱۰۰ میلیارد تومان | ۵۰ میلیارد تومان | ۲۰ میلیارد تومان | یک میلیارد تومان | ۱۰۰ میلیون تومان |
حداقل سهام شناور | ۲۰ درصد | ۱۵ درصد | ۱۰ درصد | ۱۰ درصد | پنج درصد |
حداقل تعداد سهامداران | هزار نفر | ۷۵۰ نفر | ۲۵۰ نفر | ۲۰۰ نفر | – |
حداقل سابقه فعالیت شرکت در صنعت مربوط | سه سال | سه سال | دو سال | حداقل دو سال از زمان بهرهبرداری با ارائه خدمات گذشته باشد | حداقل یک سال از تأسیس آن گذشته باشد |
زیان انباشته | نداشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد | برنامه عملیاتی مناسبی برای خروج از زیان داشته باشد |
نسبت حقوق صاحبان سهام به کل داراییها | ۳۰ | ۲۰ | ۱۵ | ۱۵ | – |
سودآوری | سه دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | دو دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | – |
آیا خرید سهام در بازار بورس و فرابورس تفاوتی دارد؟
خرید و فروش در بورس توسط کارگزاران به عنوان متولی اصلی انجام خرید و فروش, انجام می شود. در فرابورس کارگزاران مسئولیت انجام خرید و فروشها را بر عهده دارند. در این بازار کارگزاران حکم واسطه بین خریدار و فروشنده داشته و کلیه معاملات سهام و اوراق بهادار در فرابورس از طرف آنها انجام می شود.
دریافت کد فرابورس برای شرکت ها (شخص حقوقی) چه مدارکی لازم دارد؟
شرکتهایی که تمایل به دریافت کد معاملات بورس اوراق بهادار ( برای انجام معامله در بازار بورس یا فرابورس) دارند، میتوانند به ترتیب زیر عمل نمایند:
- تصویر روزنامه رسمی آگهی تآسیس
- تصویر روزنامه رسمی – آگهی کلیه تغییرات.
- تصویر اساسنامه.
- کپی شناسنامه و کارت ملی اعضای هیآت مدیره.
- تکمیل فرم مشخصات مشتریان حقوقی و تعهد نامه.
- تکمیل فرم توافقنامه معاملات اینترنتی.
- دریافت و تکمیل فرم قرارداد معاملات برخط و پاسخ به سوالات آزمون معاملات برخط.
- ارائه نامه درخواست دریافت کد معاملاتی خطاب به کارگزاری آگاه در سربرگ شرکت.
- معرفی نماینده شرکت.
دریافت کد معاملاتی بورس، برای انجام معاملاتی اوراقی همانند اخزا و سخا ضروری است.
برای مشاهده مطالب دیگر بورس آموز کلیک کنید.
برای ورود به اینستاگرام بورس آموز کلیک کنید.
قصد شروع سرمایهگذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاریها انجام دهید:
دیدگاهتان را بنویسید