پرتفوی یا سبد سهام چیست؟ انواع سبد سهام- گام های تشکیل بهترین سبد سهام
پرتفوی یا سبد سهام چیست؟
پرتفوی یا سبد دارایی ها به گروهی از دارایی های مالی مثل سهام، اوراق مشارکت و اوراق قرضه و معادلهای پول نقد نظیر سپرده های بانکی، همچنین سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری مشترک و صندوق های قابل معامله گفته میشود. پـرتفوی به صورت مستقیم توسط سرمایه گذاران نگهداری شده و یا به وسیله حرفهایهای عرصه مالی مدیریت میشود.
سرمایه گذاران باید یک پرتفوی سرمایه گذاری بر حسب میزان تحمل ریسک و اهداف سرمایه گذاری خود تشکیل دهند. این اقدام یکی از اقدامات هوشمندانه برای پایین آوردن ریسک سرمایهگذاری در بورس است.
کلمه portfolio به معانی کیف چرمی بزرگ آمده است که در عالم بورس بازی منظور کیف یا سبد سهام میباشد بدین معنی که وقتی شخصی از پورت فوی خود صحبت میکند . منظورش انواع سهام موجود در سبد سهامش میباشد پرتفوی همان سبد است. معمولا سهامداران برای اینکه ریسک سرمایه گذاریشان کمتر شود سبد تشکیل میدهند که به آن پرتفوی میگویند.اما پرتفوی معنی بزرگتری از سبد در حالت کلی میدهد.
سبد معمولا برای شرکت های بورسی است. ولی پرتفوی شرکت های غیر بورسی را هم شامل میشود .معمولاً در زبان فارسی از نامهای دیگری نظیر پورتفولیو، سبد سهام و سبد دارایی ها به جای پرتـفوی استفاده میشود.
در کل ترکیبی مناسب از سهام یا سایر داراییها است، که یک سرمایهگذار آنها را خریداری کرده است. هدف از تشکیل سبد سهام، تقسیمکردن ریسک سرمایهگذاری بین چند سهم است؛ بدین ترتیب سود یک سهم میتواند ضرر سهام دیگر را جبران کند.
یک ضربالمثل معروف میگوید: «همه تخممرغها را در یک سبد نگذارید.»، چرا که ریسک شکستن سبد، باعث نابودی همه تخممرغها خواهد شد. برای تشکیل یک سبد خوب باید علم و تجریه خودتان در سرمایه گذاری را بالا ببرید. زمانی که به تحلیل گری ماهر تبدیل شوید می توانید پرتفویی از سهم های خوب را تشکیل دهید.
چیدمان سبدسهام
پرتفوی
سبد بر اساس ارزش پرتفوی
به ارزش مالی و نقدی پرتفوی هر شخص حقیقی یا حقوقی، ارزش پرتفوی گویند. برای قیمت گذاری شرکتهای سرمایهگذاری پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار، مهمترین عامل ارزش پرتفوی این شرکتهاست. در این نوع سبد ، وزن هر سهم باید با توجه به ارزش آن شرکت در بازار نسبت به بقیه سهم های موجود در سبد تعیین شود . برای مثال اگر اولین سهم موجود در سبد نسبت به سهم دوم ۲۰ درصد ارزشش بیشتر باشد باید وزن سهم اول در سبد ۲۰ درصد بیشتر باشد.
سبد بر اساس مدیریت (سبد هم وزن)
پرتفوی به منظور کاهش ریسک و به صورتی انتخاب میشود تا در شرایط عادی احتمال کاهش بازده همه دارائیها نزدیک به صفر باشد. پرتفوی میتواند متعلق به شخصیت حقیقی یا حقوقی باشد. این ساختار بیان میکند که وزن تمامی سهم های موجود در سبد باهم برابر باشد بدون توجه به ارزش آنها در بازار.


انواع سبد سهام
در بازار سهام شاید به تعداد مشارکتکنندگان در آن، روش و شکل متفاوت برای تشکیل سبد سهام وجود داشته باشد، اما کارشناسان و متخصصان کوشیدهاند تا انواع سبد سهام را در قالب چند حالت کلی طبقهبندی کنند.
۱- سبد تهاجمی (Aggressive Portfolio)
این سبد شامل سهمهایی با ریسک و در نتیجه بازده بالا (high risk / high return) میباشد.به این خاطر به این نوع تشکیل سبد، تهاجمی میگویند که سرمایهگذار در این حالت میکوشد تا بازدهی بالاتری را نسبت به بازدهی میانگین بازار (شاخص کل) به دست آورد و به همین خاطر نیز حد بالایی از ریسک را متحمل میگردد.سهام این سبد عموما دارای ضریب بتای بالا و در نتیجه اثر پذیری بیشتر از نوسانات بازار هستند.
زیرا هرچه بتای سهم بالاتر برود، میزان اثر پذیری رفتار آن از رفتار و نوسانات بازار بیشتر خواهد بود.شرکتهایی که سهام آنها خاصیت تهاجمی دارند، عموما در مرحلههای اولیه رشد خود قرار دارند. مدیریت بهینه ریسک در چنین سبدهایی به اضافه کنترل زیانهای احتمالی و همچنین شناسایی به موقع سودهای کسب شده، کلیدهای موفقیت میباشد.
۲- سبد دفاعی (محتاطانه) (Defensive Portfolio)
این نوع از سبد، معمولا شامل سهمهایی است که بتای چندان بالایی نداشته باشند. این نوع سبد با نوسانات شدید بازار دچار هیجان نمیشود و به نوعی ایزوله است.سهام این نوع سبد، عمدتا باید از وضعیت بنیادی قوی برخوردار بوده و مرتبط با شرکتها و گروههایی که هیجانات شدید بازار را دنبال میکنند، نباشد.
سهام یک سبد محتاطانه از شرکتهایی خریداری میشوند که محصول یا خدمات آنها به صورت همیشگی دارای یک تقاضای پیوسته و در یک محدوده نسبتا ثابت و مشخص در واحد زمان باشد.
سهام محتاطانه و دفاعی، در خلال تمام سیکلهای بازار میتوانند خود را از ضرر و زیانهای شدید و ضربههای منفی بازار در امان نگاه دارند.یکی دیگر از خصوصیات چنین سبدهایی دارا بودن سهمهایی است که در اصطلاح غیرچرخهای (Non-cyclical) هستند.
در این نوع سهام، وضعیت اقتصادی کشور و مردم به تقاضای خرید محصولات یا خدمات شرکت مرتبط با سهم، تاثیری نمیگذارد.نکته کلیدی در تشکیل اینچنین سبدهایی، داشتن سهامی با P/E پایین نسبت به متوسط بازار و همچنین سهامی با بتای پایین است.
سهام این سبد همان طور که در برابر افت شدید بازار مصون هستند، در روند رشد بازار هم بالطبع نمیتوانند مطابق آهنگ رشد بازار رشد کنند و به همین دلیل، سرمایهگذاران جوان و به دنبال هیجان، یا سرمایهگذارانی که افق سرمایهگذاری کوتاهمدت دارند به سمت چنین سبدهایی تمایل پیدا نمیکنند.
۳- سبد درآمدی (Income Portfolio)
این نوع از سبد به کسب بازدهی از طریق سود تقسیمی هر سهم تکیه دارد. سهامداران برای تشکیل چنین سبدی میتوانند به دنبال سهامی بگردند که بهرغم افت زیادی که در قیمت داشته اند، همچنان دارای سیاست تقسیم سود به میزان خوب و بالایی باشند.این شرکتها نه تنها در عرصه ارائه خدمات فعال هستند بلکه دارای سودسازی سرمایه (Capital Gain) نیز هستند که این سودسازی سرمایه میتواند منجر به رشد قیمتی سهم شان نیز گردد و سرمایهگذار از محل فروش سهام خود در قیمتهای بالا نیز میتواند سود شناسایی کند.
در این راستا، نسبتی که بیانکننده میزان کارآیی این سبد است حاصل تقسیم سود سالانه به ازای هر سهم بر قیمت هر سهم است.در واقع با این نسبت فرد میزان درآمدی که به ازای هر یک تومان سرمایهگذاریاش از طریق سود تقسیمی سالانه به دست میآورد را محاسبه میکند. این مقدار سود تقسیمی در شرکتها، بستگی به نوع تجارت شرکت، جایگاه آن در بازار، درآمدها و cash flow آن دارد.این نوع سبد بیشتر مورد تمایل سرمایهگذاران ارزش محور خواهد بود تا سرمایهگذارانی که به رشد قیمتی سهم بیشتر اهمیت میدهند.
۴- سبد سوداگرانه ( Speculative Portfolio )
این نوع سبد دارای ریسک بسیار زیادی است. متخصصان پیشنهاد میکنند بیش از ۱۰ درصد از سرمایه قابل سرمایهگذاری در چنین سبدی قرار نگیرد.این نوع سبد، بیشتر بر اساس شایعات مدیریت میشود. هرچه تجربه افراد بیشتر باشد در گرداندن چنین سبدی موفقتر خواهند بود. در ایران به چنین نوع سرمایهگذاری، سفته بازی هم میگویند. در این نوع سبد، انتخاب یک سهم درست میتواند سود زیادی را در زمان کوتاهی نصیب فرد کند.
گزینههای هدف این سبد، سهام نوسانی هستند. سهام نوسانی، به سهامی گفته میشود که به نسبت پتانسیل بازدهی مثبتی که دارند، دارای ریسک زیادی نیز هستند.افرادی که این نوع از سهام را میخرند، معتقدند که بدون انجام تحلیلهای آنچنانی و جزء به جزء، میتوان از بالارفتن قیمت سهام سود برد. همچنین این نوع از سرمایهگذاری، نمیتواند به طور خاص در رده سرمایهگذاریهای رسمی و با قاعده دیگر قرار گیرد.
۵- سبد هیبریدی یا ترکیبی- The Hybrid Portfolio
این سبد سرمایهگذاری مخصوص به سهام نیست و اقلام دیگری در آن حضور دارند. سبد هیبریدی، ترکیبی از فعالیت اقتصادی در اوراق قرضه، بورسهای کالایی، املاک و مستغلات و حتی سرمایهگذاری در زمینه هنر است. در این رویکرد انعطاف پذیری زیادی است.
یک راه معمول برای گرفتن درآمد از چنین سبدهایی، خرید اوراق قرضه با سررسیدهای متفاوت از هم است. این سبد به صورت ترکیبی از مواردی که اشاره شد، تشکیل شده و نسبتهای تخصیص هرکدام در سبد تقریبا به صورت ثابت است. معمولا اقلام تشکیلدهنده چنین سبدی بهتر است همبستگی منفی نسبت به همدیگر داشته باشند.


فاکتورهای مهم در تشکیل سبد سهام
هر کسی وارد دنیای سرمایه گذاری بورس می شود می خواهد تکنیک های سرمایهگذاری و خرید و فروش سهام بورسی را شناسایی و در شرکت های پر بازده سرمایه گذاری کند؛ تشکیل بهترین سبد سهام از طریق روش های علمی و تجربی متعددی امکان پذیر است که در ادامه ۱۰ مورد از آن ها را با شما بررسی می کنیم.
۱- فراموش کردن سرمایهگذاری در تک سهم
نخستین و سادهترین اصل سرمایهگذاری موفق، تقسیم داراییها یا تشکیل سبدی از داراییهای متنوع است. تقسیم دارایی باعث میشود تا ریسک سرمایهگذاری بهطور محسوسی کاهش یابد. هر چه سبد داراییهایتان متنوعتر باشد، سرمایهگذاری مطلوبتری خواهید داشت، البته این موضوع بدان معنا نیست که داراییهایتان را آنقدر خرد کنید که کنترل سهمهای مختلف را از دست بدهید!
بلکه باید از قاعدهای منطقی پیروی کنید. توزیع وزن سرمایه بر روی چند سهم به جای تک سهم شدن، نخستین گام در اصول تشکیل سبد سهام یا پرتفوی بورس است.لازم است بدانید با سرمایه گذاری در سهام چندین شرکت – که به دقت و برای ایجاد توازن از بین انواع گوناگونی از بخش ها و شرکت ها انتخاب شده اند – کنترل بیشتری روی ریسک سرمایه گذاری خود خواهیم داشت. نکته اصلی تشکیل سبد سهام این است که اگر سهام یکی از شرکت هایی که در آن سرمایه گذاری کردهاید، افت قیمت داشته باشد، آن افت با افزایش در قیمت سایر سهم های سبدتان جبران بشود.
۲- حواستان به شاخص بورس باشد
در این شاخص فارغ از اینکه شرکتی بزرگ یا کوچک است، درصد تغییرات ارزش سهام تمام شرکتها بهطور یکسان در شاخص مذکور تأثیر میگذارد. بدیهی است که در زمانی که شاخص کل هموزن مثبت باشد، ولی شاخص کل منفی باشد، درمیابیم شرکتهای بزرگ منفی هستند و در مقابل تعداد زیادی از شرکتهای کوچک مثبت هستند. با توجه به توضیحاتی که خواندید، ضروری است شاخص بورس و شرکتهای تأثیرگذار بر آن را کنترل کنید و زمانی که زمزمههای حبابی شدن بازار به گوش رسید، در تصمیمات خود دقت کنید.
۳- حواستان به بازارهای جهانی باشد
بعضی از افراد تصور می کنند آن چه در بازارهای جهانی بورس اتفاق می افتد، تاثیر چندانی بر رویداد های اقتصادی داخل کشور ندارد. باید گفت چنین برداشتی درست نیست و برای سرمایه گذاری موفق و تشکیل سبد سهام یا پرتفوی مناسب، باید چشمی هم به بازار جهانی داشته باشید.اگر بر فرض به دلیل یک حادثه طبیعی تولید یک صنعت خاص در کشوری دچار مشکل شود، قطعاً بر بازار داخلی آن صنعت در کشورمان هم تأثیر مثبت یا منفی خواهد داشت؛ بنابراین در هنگام تشکیل سبد سهام، حواستان به اخبار و رویدادهای جهانی به ویژه در حوزهای که سرمایه گذاری عمده انجام دادهاید، باشد.
۴- شناسایی صنایع پربازده
کارشناسان بورسی معتقدند تنها با انتخاب گزیده ای از سهام شرکت های مختلف در سبد سهام، ریسک سرمایه گذاری کاهش نخواهد یافت. در واقع بجز تشکیل سبد سهام و متنوع سازی دارایی هایتان، باید به صنعتی که در آن سرمایه گذاری میکنید هم توجه کنید. اگر برفرض تمام سبد سهام خود را از صنایع فلزات انتخاب کرده اید، لازم است خیلی فوری استراتژی جامع تری برای سرمایه گذاری تان در نظر بگیرید!
به این دلیل که اگر هرگونه اتفاقی برای شرکت های فعال در حوزه صنایع فلزی بیفتد و در عین حال تمام سهم های شما هم در این صنعت باشد، قطعاً ریسک بالایی در انتظارتان خواهد بود؛ اما اگر سهم شرکت های فلزی را در کنار سهم شرکت های پتروشیمی و صنایع مخابراتی تهیه کرده باشید، ریسک فعالیت های اقتصادی تان هم به طور چشم گیری کاهش خواهد یافت.
به همین دلیل است که توصیه می شود گزیده ای از صنایع پربازده را برای تشکیل سبد سهام خود انتخاب کنید. در این صورت اگر اتفاق خاصی برای یک صنعت بیفتد، تمام دارایی خود را در آن صنعت قرار نداده اید.
۵- سهام چه شرکتی را انتخاب کنیم ؟
هیچ وقت نمی توان به قطعیت گفت که چه شرکتی برای سرمایه گذاری مناسب است؛ چرا که عوامل بسیار متعددی روی این مسئله تاثیر خواهند گذاشت. به طورکلی می توان گفت اگر روش های تحلیل بازار سرمایه با تکیه بر تحلیلهای تکنیکال یا بنیادی را دنبال کنید تا حد زیادی ادامه راه برایتان روشن خواهد بود؛ اما اگر هیچ کدام از ابزار های تحلیلی گفته شده را نمی شناسید، نیاز است که به متخصص در این زمینه روی بیاورید.
۶- فراموش نکردن صندوقهای قابل معامله
لازم به ذکر است که تقسیم سرمایه به سهام مختلف و صنایع گوناگون در سبد سهام صرفاً کفایت نمیکند بلکه بایستی درصد سرمایه گذاری در هر سهم را نیز رعایت نمایید. استاندارد ترین حالت ممکن تخصیص حداکثر ۲۰ درصد سرمایه به یک سهم است. نقطه مقابل این موضوع این است که شما ۸۰ درصد سرمایه خود را به یک سهم اختصاص بدهید و ۲۰ درصد باقیمانده را بین ۴ سهم تقسیم نمایید، با انجام این کار عملاً ریسک سرمایهگذاری خود را افزایش داده اید.
فرض کنید شما ۱۰۰ میلیون تومان سرمایه دارید و ۸۰ میلیون تومان آن را به سهم الف اختصاص می دهید و ۲۰ میلیون باقیمانده را بین ۴ سهم دیگر تقسیم می نمایید.حال اگر سهم الف خلاف تحلیل شما پیش برود و شما با زیان ۲۰ درصدی مواجه شوید ۱۶ میلیون تومان ضرر خواهید دید. در حالی که اگر مدیریت سرمایه و سبد سهام را رعایت کرده و فقط ۲۰ تا ۲۵ میلیون تومان به این سهم اختصاص می دادید حداکثر با ۵ میلیون تومان ضرر از سهم خارج می شدید.
۷- حواستان به تحلیلهای سیاسی و اقتصادی باشد پرتفوی
هر روز اخبار رسانههای تأثیرگذار را رصد کنید. برای موفقیت در سرمایهگذاری، لازم است در جریان اخبار مهم و رویدادهای جاری قرار داشته باشید. بیشتر افرادی که در سرمایهگذاری موفق هستند، قبل از هرگونه اقدام یا تغییر استراتژی، نگاهی به آخرین رویکردهای سیاسی و اقتصادی داخل و خارج از کشور میاندازند. قیمتهای جهانی کالاها و نفت، قیمت جهانی طلا، برابری ارزها و سایر مفاهیم اقتصاد کلان مانند نرخ تورم، رشد، تولید ناخالص داخلی از جمله مواردی هستند که باید نسبت به آنها حساس باشید.
۸- حواستان به شایعات و شایعهسازها باشد پرتفوی
توجه به اخبار رسانههای معتبر برای خرید یا فروش سهم و انتخاب سهام شرکتهای ارزنده بسیار مهم است؛ اما در عینحال نباید حین توجه به اخبار رسانهها در دام شایعات و پیامهای غیرواقعی بیافتید. گاهی مشاهده میشود برخی افراد تأثیرگذار در بازار، پس از خرید سهام یک شرکت خاص، اقدام به خبرسازی و شایعهپراکنی برای آن میکنند تا اصطلاحاً بازار را مطابق میل خود حرکت دهند، در چنین مواقعی تیزبینی و تکیهبر اخبار رسانههای معتبر اهمیت و سایر ابزارهای تحلیل بازار سرمایه اهمیت دوچندانی مییابد.
۹- نگاه نکردن متعصبانه به سهام شرکتها پرتفوی
اینکه سهام یک شرکتی در چند سال اخیر همیشه سودآور بوده، دلیل کافی و مناسبی برای ادامه سودآوری آن در آینده نیست. گاهی دیده میشود برخی افراد با تکیهبر اینکه سهام شرکتی در سالهای اخیر غالباً سودآور بوده، بدون توجه به سایر روشهای تحلیل علمی، حجم زیادی از سهام شرکت مذکور را خریداری میکنند، درحالیکه ممکن است تحلیلها و بررسیهای کارشناسی برخلاف برداشت سرمایهگذار، به خرید مجدد سهام شرکت مذکور توصیه نکند.
گروه دیگری از معاملهگران نیز صرفا با توجه به اینکه از گذشته یک شرکت خاص را میشناختهاند، در اغلب موارد خرید سهام آن شرکت را جزء گزینههای اصلیشان قرار میدهند، در حالیکه شناخت سطحی یک شرکت دلیل مناسبی برای سودآور بودن سهام آن نیست.برای تشکیل بهترین سبد سهام باید به فاکتورهای متعددی توجه کنید تا هم ریسک کمتر و هم بازدهی مناسبتری را کسب کنید.
در آخر پرتفوی
در بازار سرمایه بهتر است منطقی و دور از هرگونه برخورد احساسی عمل کنیم. قرار نیست همیشه تحلیل های شما درست از آب درآیند. اگر میخواهید یک قدم حساب شده بردارید، در مرحله اول باید اشتباه تان را پذیرفته و در مرحله بعدی تصمیم منطقی تری را برای اصلاح آن اتخاذ کنید. برای تشکیل سبد سرمایه و شروع سرمایه گذاری، حتما باید از کارشناسان این زمینه کمک گرفته و آموزش های لازم را ببینید.
برای مشاهده مطالب دیگر بورس آموز کلیک کنید.
برای ورود به اینستاگرام بورس آموز کلیک کنید.
قصد شروع سرمایهگذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاریها انجام دهید:
دیدگاهتان را بنویسید