ضریب بتا (β) در بورس – انواع ضریب بتا – نحوه محاسبه ضریب بتا
ضریب بتا
ضریب بتا با معادل انگلیسی Beta Coefficient، میزان ریسک سیستماتیک سبد سهام را نسبت به ریسک پرتفوی بازار محاسبه مینماید و بیان کننده نوسان قیمتی سهم، در مقایسه با شرایط کلی بازاری است.
ضریب بتا (β) وسیلهای برای ارزیابی ریسک و بازده یک سهم خاص یا سبدی از سهام در جریان حرکت کلی بازار است.
نحوه محاسبه ضریب بتا
- اگر بتا سهم مساوی با یک باشد، میزان کاهش یا افزایش قیمت سهم با حرکت بازار مطابق است.
- اگر میزان بتا سهم از یک بزرگتر باشد، کاهش یا افزایش قیمت سهم بیشتر از کاهش یا افزایش بازار باشد و به این سهم، سهم تهاجمی میگویند. همانند سهام صنعت خودرو.
- اگر میزان بتا سهم از یک کوچکتر و از صفر بزرگتر باشد، میزان کاهش یا افزایش قیمت سهم از روند کلی بازار کوچکتر باشد و به این سهم، سهم تدافعی میگویند. همانند سهمهای صنعت غذایی.
- اگر بتای سهم برابر با صفر باشد، حرکت قیمت سهم هیچگونه همبستگی با حرکت بازار نخواهد داشت.
- اگر بتای سهم از صفر کوچکتر باشد، قیمت سهم برخلاف جهت روند کلی بازار حرکت میکند. همانند صنعت معادن طلا و صنعت قند.
اگر سهمی دارای بتای منفی باشد، رفتار آن عکس رفتار بازار است، به طور مثال اگر میزان بتای سهمی منفی یک باشد، درصورتیکه بازار ۱۰ درصد رشد کند، ارزش این سهم ۱۰ درصد کاهش خواهد یافت.


فرمول ضریب بتا
ضریب بتا شیب معادله رگرسیون خطی بازده دارایی به نسبت بازده بازار است که این موضوع نشان دهنده نوسان قیمتی دارایی در مقایسه با بازار کلی فعال در آن میباشد.
که در آن بازه دارایی و
بازده بازار می باشد و مقدار ضریب بتا از حاصل تقسیم کواریانس بین بازدهی دارایی و بازدهی بازار بر واریانس بازار به دست می آید که فرمول آن به شرح زیر می باشد
انواع ضریب بتا و تاثیر آن در سبد و صندوق سرمایهگذاری
به منظور محاسبه بتای یک سبد از داراییهای سهام یا صندوقسرمایهگذاری مشترک ، باید بتای هر کدام از سهام سبد دارایی ذکر شده را به دست آورید و سپس به محاسبه میانگین موزون بتای آنها بپردازید که معادل بتای آن صندوق یا سبد داراییها است.
توجه فرمایید اگر میزان بتای سبد یا صندوقسرمایهگذاری مشترک کمتر از یک باشد، زمانی که ارزش بازار کاهش یابد، ارزش داراییهای آن از ارزش بازار کمتر کاهش مییابد و میزان ریسک صندوقسرمایهگذاری مشترک یا سبد در برابر ریسک بازار کمتر است.
فرمول ریاضی محاسبه ضریب بتا از کواریانس بازده سهم یا سبد و بازده بازار تقسیم بر واریانس بازدههای بازار بدست میآید.
عدد بتا | تفسیر | ||
---|---|---|---|
β > 1 | تغییرات صندوق بیش از تغییرات شاخص و هم جهت با آن بوده |
مثال | بتای صندوق = ۱.۵ (یعنی میزان ریسک بیشتر از شاخص بازار است) اگر شاخص بازار % ۱۰۰ رشد کند،صندوق %۱۵۰ رشد میکند. اگر شاخص بازار % ۱۰۰ افت کند،صندوق % ۱۵۰ افت میکند. |
β = ۱ | تغییرات صندوق برابر با تغییرات شاخص و هم جهت با آن بوده |
مثال | بتای صندوق =۱ (یعنی میزان ریسک برابر با شاخص بازار است) اگر شاخص بازار % ۱۰۰ رشد کند، صندوق هم % ۱۰۰رشد میکند. اگر شاخص بازار % ۱۰۰ افت کند، صندوق هم % ۱۰۰افت میکند. |
۰ < β < 1 | تغییرات صندوق کمتر از تغییرات شاخص و هم جهت با آن بوده |
مثال | بتای صندوق = ۰.۶ (یعنی میزان ریسک کمتر از شاخص بازار است) اگر شاخص بازار % ۱۰۰ رشد کند،صندوق %۶۰ رشد میکند. اگر شاخص بازار % ۱۰۰ افت کند،صندوق %۶۰ افت میکند. |
β = ۰ | تغییرات صندوق هیچ ارتباطی با تغییرات شاخص ندارد | ||
۰ > β > -1 | تغییرات صندوق کمتر از تغییرات شاخص و عکس آن بوده |
مثال | بتای صندوق = ۰.۶- (یعنی میزان ریسک کمتر از شاخص بازار است) اگر شاخص بازار % ۱۰۰ رشد کند،صندوق % ۶۰ افت میکند. اگر شاخص بازار % ۱۰۰ افت کند، صندوق % ۶۰ رشد میکند. |
β = -۱ | تغییرات صندوق برابر با تغییرات شاخص و عکس آن بوده |
مثال | بتای صندوق = ۱- (یعنی میزان ریسک برابر با شاخص بازار است) اگر شاخص بازار % ۱۰۰ رشد کند،صندوق % ۱۰۰افت میکند. اگر شاخص بازار % ۱۰۰ افت کند، صندوق % ۱۰۰رشد میکند. |
β < -1 | تغییرات صندوق بیشاز تغییرات شاخص و عکس آن بوده |
مثال | بتای صندوق = ۱.۵- (یعنی میزان ریسک بیشتر از شاخص بازار است) اگر شاخص بازار % ۱۰۰ رشد کند،صندوق % ۱۵۰ افت میکند. اگر شاخص بازار % ۱۰۰ افت کند، صندوق % ۱۵۰ رشد میکند. |
محاسبه ضریب بتا برای یک صنعت خاص
باید عنوان کنم که میتوان ضریب بتا را برای یک صنعت خاص هم محاسبه نمود. میتوانید با محاسبه ضریب بتا برای یک صنعت خاص، تقریبا تا حدودی میزان بازدهی یک سرمایهگذاری را پیشبینی نمایید.
- بطور مثال اگر بتای سهمی ۱/۵ باشد، به این معناست که این سهم به میزان ۵۰ درصد بیشتر از متوسط بازار توسعهپذیر میباشد
- یا اگر میزان بتای سهمی ۰/۸۵ باشد، به این معناست که این سهم به میزان ۱۵ درصد کمتر از متوسط بازار توسعهپذیر می باشد.
- اگر میزان ضریب بتای شاخص یک صنعت ۱/۱ باشد، با رشد شاخص کل بورس در یک بازه زمانی، شاخص صنعت موردنظر میتواند به میزان ۱۰ درصد بیشتر رشد کند.
- زمانی که میزان بتای سهمی ۲ باشد و بازار ۱۰ درصد رشد داشته باشد، قیمت این سهام ۲۰ درصد رشد خواهد داشت.
به این نکته توجه فرمایید سرمایهگذارانی که ریسکپذیری پایینی دارند، باید بر روی سهامی سرمایهگذاری نمایید که بتای پایینی دارند و برعکس سرمایهگذارانی که ریسک پذیری بالایی دارند و تمایل به سودآوری بیشتر دارند، میتوانند در سهامی با ضریب بتای بالا، سرمایهگذاری کنند.
برای مشاهده مطالب دیگر بورس آموز کلیک کنید.
برای ورود به اینستاگرام بورس آموز کلیک کنید.
قصد شروع سرمایهگذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاریها انجام دهید:
دیدگاهتان را بنویسید