تازه گرایی

تازه گرایی یا به‌عبارت‌دیگر سوگیری تازه گرایی (Recency bias) عاملی است که موجب می‌شود افراد به شکل مشخصی بیشتر از رویدادهای گذشته، رویدادها و مشاهدات اخیر را به یاد آورند و بر آن‌ها تمرکز کنند. این پدیده و اثراتش در تصمیماتی که فعالین بازارهای مالی می‌گیرند به نحو شایانی دیده می‌شود.

چشم‌پوشی، یکی از مهم‌ترین بخش‌های معامله گری یعنی مدیریت سرمایه نیز در این پدیده به‌وفور دیده می‌شود. پدیده سوگیری تازه گرایی می‌تواند تمایل و کشش به یک سهم و یا صنعت خاص را ایجاد کند. سرمایه گذار بدون توجه به مدیریت درست پرتفوی خود، اقدام به خرید و تخصیص غیر متعادل سرمایه خود به این سهام کرده و ریسک پرتفوی خو را به‌شدت بالا می‌برند.

پدیده سوگیری تازه گرایی در سطوح بالاتر معامله گری نیز دیده می‌شود. در این سطح معامله گر بازارهای سرمایه مبنای سودآوری و عملکرد خود را چند معامله اخیر خود قرار داده و برای ورود به معامله بعدی یا با ریسک متفاوت و یا با میزان سرمایه متفاوت اقدام به خرید می‌کند.

مثال های تازه گرایی

1. اگر فرد ۳ معامله آخر خود را با سود خارج‌شده باشد. معامله بعدی خود را با سرمایه بیشتر و یا با ریسک بیشتر که ناشی از اعتماد‌به‌نفس بیش‌ازاندازه به خود و تحلیل خود است، وارد می‌شود. یا اگر ۳ معامله آخر خود را با زیان خارج‌شده باشد. یا به خاطر ترس و عدم اعتماد‌به‌نفس ، موقعیت مناسب را ازدست‌داده و یا با سرمایه کمتر اقدام به خرید می‌کند. که در هر دو حالت، با تخطی از مدیریت پرتفوی ، ریسک سرمایه گذاری خود را زیادتر کرده است. در حقیقت ترغیب و یا بازدارندگی این پدیده که با عنوان “اثر مثبت و منفی تعصب شتاب‌زدگی” نیز یاد می‌شود، در هر دو حالت منجر به زیان و یا کاهش سود شما می‌شوند.
2. مثلاً در بورس کشور خودمان که سال ۱۳۹۲ را با رشد چشمگیری تا اواسط دی‌ماه پیش برد بسیاری از صندوق‌های مشترک سرمایه‌گذاری که قبل از سال ۹۲ عملکرد مناسبی نداشتند در آن سال جزو صندوق‌های برتر شناخته شدند. افراد جدیدی که تصمیم داشتند فعالیت خود را در بورس آغاز کنند به هنگام انتخاب این صندوق‌ها عملکرد کوتاه‌مدت‌شان را مد نظر قرار دادند. این حرکت را می‌توان به سوگیری تازه گرایی نسبت داد. چون مبنای تصمیم‌گیری آنها عملکرد اخیر صندوق‌ها بود نه عملکرد گذشته صندوق و مدیرش.

اقدامات مقابله و یا پیشگیری از پدیده سوگیری تازه گرایی

داشتن برنامه معاملاتی (trading plan)

تحلیل بازار و یا به‌صورت خاص تحلیل سهام، به‌صورت ذهنی و یا دیداری امکان‌پذیر نیست هر معامله گر برای خرید سهم، پارامترهایی را تحت عنوان تحلیلگری که باید شامل تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال در تایم فریم مناسب و رفتارشناسی سهام باشد را بررسی کند.

این موارد حتماً باید نوشته‌شده باشند چراکه وقتی ملزم به چک کردن آن‌ها باشید، صرف‌نظر کردن از آن‌ها نسبت به زمانی که فقط موارد تحلیلی در ذهن ما باشد، بسیار سخت‌تر خواهد بود و بالطبع تخطی از آن کمتر می‌شود.

بررسی عملکرد معامله گری (نرخ معامله درست)

ثبت تمامی پارامترهای معامله که شامل:

1. “قیمت سهم، زمان ، میزان سرمایه و دلیل خریدوفروش ” به‌صورت مکتوب.
2. تطبیق خرید با برنامه معاملاتی برای بررسی درست و یا نادرست بودن معامله.

این کار تحلیلگری و معامله گری و همچنین استراتژی شمارا پایش می‌کند و نتیجه این کار به‌روزم‌اند و اعمال اصلاحات در تحلیلگری و استراتژی معامله گری و همچنین پیدا کردن اشتباهات معامله گری و برطرف کردن آن‌هاست.

خودشناسی

سومین قدم برای به حداقل رساندن تعصب شتاب‌زده این است که خودتان را بشناسید. بعضی از افراد بیشتر تحت تأثیر احساسات نسبت به دیگران هستند. اگر شما مستعد تصمیم‌گیری‌های عاطفی هستید یا اگر روزی سه بار سودآور یا سه بار از دست دادید. یا اگر معاملات روزانه (نوسان گیری) را انجام دهید باید بدانید که معامله کردن تحت اختلالات عاطفی سودآور نیست.

اگر شما بتوانید کنترل احساسات خوبی داشته باشید، می‌توانید درواقع یک معامله گر خوب باشید.  بنابراین، مهم است که مراحل فوق را برای به حداقل رساندن اثرات منفی ایجادشده توسط “تعصب شتاب‌زده” انجام دهید.

نرخ سودآوری

در این مرحله، معامله‌گر باید خود را همانند شرکت هایی ببیند که قصد سرمایه گذاری در آن‌ها را دارد، یعنی باید میزان سودآوری خود را بعد از هر معامله بسنجد. این عمل به‌شدت در خنثی‌سازی این پدیده به ما کمک خواهد کرد تا از مسیر خود منحرف نشویم.

این بررسی پایه مدیریت سرمایه کلان ما نیز خواهد بود. افزودن به سرمایه و یا کاهش میزان سرمایه کل درگیر در هر بازار باید تابعی از میزان سودآوری معامله گر در آن بازار باشد.

رویدادی که به‌واسطه تازه گرایی در بورس رخ می‌دهند

1. موجب می‌شود سرمایه‌گذاران الگوها را مبنا قرار داده و برآوردهای خود را بر اساس نمونه‌هایی از داده‌های تاریخی که اندازه آن‌ها کوچک است انجام دهند. سرمایه‌گذارانی که تنها بر اساس این نمونه‌ها خرید می‌کنند، ممکن است بدون آن که بدانند در اوج قیمت یک سهم، آن را بخرند. معمولا این سرمایه‌گذاران در زمان نامناسب به سرمایه‌گذاری در طبقه‌های مختلف دارایی دست‌ می‌زنند و به همین دلیل، متحمل زیان می‌شوند.
2. موجب می‌شود سرمایه‌گذاران ارزش بنیادی را نادیده گرفته و تنها بر عملکرد افزایش قیمت اخیر تمرکز کنند. زمانی که سیکل بازده به اوج خود رسیده و آمار و ارقام عملکرد اخیر جذاب به نظر می‌رسد نوعی امید به کسب سود ایجاد می‌شود. با تمرکز صرف بر قیمت سهم و نه بر ارزش ذاتی آن، زمانی که قیمت سهام در بلندمدت به سطح متعادل خود برمی‌گردد اصل سرمایه به مخاطره می‌افتد.
3. باعث می‌شود سرمایه‌گذاران واژگانی فریبنده و قانع کننده مانند: «این بار فرق می‌کند» را بر زبان بیاورند.
   
4. موجب می‌شود سرمایه‌گذاران، تخصیص مناسب دارایی را فراموش کنند. سرمایه‌گذاران حرفه‌ای از ارزش تخصیص مناسب دارایی‌ها آگاه‌اند و هر زمان که لازم باشد پرتفوی یا سبد دارایی‌های خود را دوباره تنظیم می‌کنند. سوگیری تازه گرایی می‌تواند سرمایه‌گذاران را شیفته یک طبقه خاص از دارایی کند. تخصیص مناسب دارایی‌ها کاری ضروری برای رسیدن به موفقیت بلندمدت در سرمایه‌گذاری است.

در آخر

 پادزهر تازه گرایی را فراموش نکنند. هر زمان خواستید کاری در بازار بورس انجام دهید مثلا تصمیم به خرید، فروش و حتی نگهداری سهمی که سیگنال فروش دارد گرفتید، حتما از خود سوال کنید: «آیا تصمیم من فقط بنا به اتفاقات اخیر است و من دچار تازه گرایی شدم؟ یا نه، بر پایه اطلاعات قدیم و جدید است و وزن همه را یکسان در نظر گرفتم؟»

برای مشاهده مطالب دیگر بورس آموز کلیک کنید.

برای ورود به اینستاگرام بورس آموز کلیک کنید.